Leerlingen uit groep 5 kijken met verbazing naar de opnames van ‘The artist is present’ van Marina Abramovic. Zij zien een dame aan een tafel die steeds een nieuwe museumbezoeker tegenover zich krijgt. De kunstenaar en de bezoeker onderzoeken elkaar met hun blik, ze ‘praten’ met elkaar zonder woorden.
Dit fragment van ‘The artist is present’ is de start van een kunstproject met als thema ‘Praat binnentaal met me!’ De leraren zagen mogelijkheden voor samenhang tussen de verschillende disciplines binnen het leergebied Kunst en Cultuur, taal en burgerschap.
Samenhang binnen het leergebied
Naast monodisciplinaire opdrachten is het belangrijk om het leergebied Kunst en Cultuur in samenhang aan te bieden. Wanneer opdrachten vanuit verschillende kunstdisciplines kunnen worden ingevuld, geeft dit leerlingen de vrijheid om hun verhaal te vertellen met behulp van een eigen gekozen discipline. Zo heeft in het bovengenoemde project ‘Praat binnentaal met me!’ het lerarenteam workshops aangeboden in de verschillende disciplines waarbij communiceren zonder woorden het uitgangspunt was. Leerlingen zetten dan dans, theater, muziek, een beelden werk, of een digitaal spel/film in om te vertellen over wat hen beweegt.
Samenhang tussen leergebieden en vakken
Het nadenken over hoe een bacterie en virus zich verspreidt, zal een ander leerrendement opleveren als leerlingen dit uitdrukken door middel van dans dan wanneer zij hierover een informatieve tekst lezen. Samenhang tussen de leergebieden Kunst en Cultuur en Mens en Natuur vindt plaats wanneer leerlingen samen oplossingen bedenken voor vraagstukken met betrekking tot milieu of robotisering. Het leren gaat via het ‘maken’: door experiment en onderzoek komen leerlingen tot kritische vragen over maatschappij en actuele ontwikkelingen, zoals ‘Willen we overal robots voor inzetten?’
Hoe breng je samenhang in je onderwijs?
Veel leraren zien samenhang tussen de kunstdisciplines vaak als een ‘natuurlijke’ verbinding: bij een thema als ‘communicatie’ dansen leerlingen met elkaar waarbij ze met hun lichaam communiceren, zij onderzoeken bij theater dialogen en experimenteren met materialen bij het ontwerpen van een nieuw communicatiemiddel. Het uitgangspunt bij deze opdracht zijn de kerndoelen en inhoudslijnen van kunstzinnige oriëntatie. Maar een thema als ‘Praat binnentaal met me’ nodigt ook uit om burgerschap en taal in samenhang aan te bieden. Leerlingen krijgen zo de kans om hun sociale en persoonlijke vaardigheden ook te ontwikkelen. De leraren onderzoeken op welke wijze de lesdoelen uit de methodes en de leerdoelen van taal en burgerschap aansluiten bij de doelen van kunstzinnige oriëntatie en het thema communicatie.
Toekomst
Het ontwikkelen van samenhang binnen en tussen leergebieden en vakken is volop in ontwikkeling. Leraren werken samen aan betekenisvolle voorbeelden waarbij samenhang het uitgangspunt is.
Zie voor meer voorbeelden en werkwijzen Samenhang in het primair onderwijs. Daarnaast is het 10-14 onderwijs bezig om leerdoelkaarten te ontwikkelen waarmee leerlingen hun eigen doelen stellen. Deze leerdoelkaarten kunnen ingezet worden om de doelen in samenhang aan te bieden. Zie ook samenhang met wetenschap en technologie?
geselecteerde documenten
De volgende documenten helpen je verder op weg rond het thema samenhang:
Lesvoorbeelden onderbouw vo:
